Beograd/Njujork — Na meti džihadista u Iraku našle su se, pored hrišćana, Kurda, umjerenih islamista, i malo poznati narod Jazida, čije stradanje je potreslo svijet
To je podstaklo američkog predsjednika Baraka Obamu da pokrene najveću vojnu silu na svijetu kako bi ih zaštitio.
Na hiljade Jazida, pripadnika etničke manjine koja govori kurdski jezik, pobjegli su iz svojih domova početkom avgusta pošto su džihadisti iz grupe Islamska država napali i zauzeli njihov grad Sindžar.
Bježeći od islamista koji su im tada dali ultimatum da pređu u islam, plaćaju vjerski poreze, napuste domove ili će biti pobijeni, Jazidi su se suočili s humanitarnom katastrofom kada su u planinama ostali bez hrane i vode.
Ko su Jazidi i zašto su progonjeni?
Riječ je o narodu čija je vjera stara 4.000 godina, ali ih džihadisti nazivaju “poštovaocima đavola” i progone ih zbog njihovih jedinstvenih vjerskih ubijeđenja.
Poput drugih pripadnika manjinskih religija u regionu, kao što su druzi i alaviti, Jazid se postaje rođenjem i ne postoji mogućnost prelaska iz druge vjere u jazidizam, a vjera im je monoteistička.
Takođe, nije im dopušteno ni stupanje u brak s pripadnicima druge vjere, a oni koji se usude na to bivaju izopšteni iz jazidske zajednice, navodi BBC.
Jazidska vjerska tradicija uglavnom se prenosila usmenim predanjem na sjevernokurdskom jeziku kurmandži. Žive u malim zajednicama, uglavnom rasuti širom sjeverozapada Iraka, sjeverozapada Sirije i jugoistoka Turske.
Procjenjuje se da Jazida danas ima oko pola miliona, a nema sumnje da je njihov broj u prethodnom vijeku znatno smanjen.
Prema jazidskom vjerovanju, Bog je svemoćan i on je stvorio svijet. Za njih pakao ne postoji, kao ni dualizam dobra i zla. Nemaju ratničku tradiciju, kao ni finansijsko uporište.
Vjeruju da se poslije smrti čovjekova duša seli u novo stanje, koje zavisi od toga kakva je djela čovjek činio u prethodnom životu.
Jazidi nemaju obavezujuće vjerske spise, ali duboko poštuju i Bibliju i Kuran, piše na sajtu jazidske zajednice u Njemačkoj.
Najvažnija figura jazidskog identiteta je šeik Adi, koji je živio početkom 12. vijeka i smatrao se velikim reformistom. Uspostavio je sistem od tri kaste koji podrazumjeva da se članovi jedne kaste, kojoj se pripada rođenjem, ne mogu vjenčavati s pripadnicima drugih kasta.
Jazidski narod je i ranije bio proganjan, što iz političkih, što iz vjerskih razloga, jer su ih okolni narodi doživljavali kao sataniste, što oni nisu.
Trenutno u iračkom parlamentu imaju jednog predstavnika i to ženu koja se bori za njihova prava, podsjeća “Indipendent”.
Tokom vladavine diktatora Sadama Huseina sedamdesetih i osamdesetih godina, Jazidi su prinudno preseljeni iz svojih tradicionalno ruralnih naseobina kod planine Sindžar u sela u oblastima siromašnih resursima, dobili su arapska imena i morali su da govore arapski, umjesto kurdskog jezika.
Nakon lošeg tretmana Jazida i Kurda tokom Sadamove vladavine, obije zajednice su sa olakšanjem dočekale američku invaziju u Iraku 2003. godine.
Jazidi su se vratili u svoja sela i doživjeli neku vrstu preporoda, u čemu im je pomogla brojna jazidska dijaspora.
U prvoj fazi ofanzive, Jazidi su uspjeli da izbjegnu borbe, a njihova teritorija je čak i među sunitskim Iračanima priznata kao jazidska teritorija.
Međutim, katastrofu za Jazide najavio je uspon Al Kaide, prethodnice Islamske države, koja je počela da izdvaja etničke i vjerske manjine, a samo u jednom danu ubila je 500 Jazida.
Nekoliko godina nakon potiskivanja Al Kaide iz Iraka, Jazidi su živjeli mirno, ali ovog ljeta se pojavila nova pretnja u vidu Islamske države, koja je od juna osvojila veliki dio Iraka.
Početkom avgusta je skoro polovina od ukupne jazidske populacije u Iraku bježeći od islamista potražila utočište u planinama Sindžar, a Ujedinjene nacije su upozorile na to da su to okolnosti u kojima može da se govori o genocidu.
Zbog toga je predsjednik SAD Barak Obama odobrio vojne udare na snage IS na planini Sindžar i poslao američku humanitarnu pomoć iz vazduha, kako bi se sprečilo istrebljenje ovog drevnog naroda.
UN: Sprečiti genocid nad Jazidima
Posmatrači Ujedinjenih nacija za prava manjina pozvali su danas međunarodnu zajednicu da preduzme hitnu akciju kako bi se izbjegao mogući genocid nad pripadnicima zajednice Jazida u Iraku.
Na hiljade pripadnika te etničke i vjerske zajednice nalazi se zarobljeno na planini Sindžar, na sjeverozapadu Iraka, s vrlo malo hrane i vode poslije ofanzive džihadista Islamske države u regionu, prenio je AFP.
“Sve moguće mjere moraju odmah da budu preduzete kako bi se sprečio masovni zločin i mogući genocid u narednim danima ili satima”, rekla je Rita Ajzak, koja je stručnjak UN za prava manjina.
“Civili moraju da budu zaštićeni na terenu i izbavljeni iz situacija u kojima su u ekstremnoj opasnosti”, navela je Ajzakova u saopštenju koje je sročila, zajedno s kolegama posmatračima, kako bi pozvali na hitnu akciju iračke vlade i međunarodne zajednice.
Humanitarnu pomoć ugroženima iz vazduha dopremili su Svjetska zdravstvena organizacija (SZO), SAD i Francuska.
Portparol UNHCR Adrijan Edvards je saopštio da je oko 35.000 ljudi uspjelo na napusti planinu i zaputi se u Siriju, odakle su prešli u Kurdistan u Iraku.
Generalni sekretar Ujedinjenih nacija Ban Kimun danas je apelovao na zemlje širom svijeta da preduzmu veći napor da pomognu iračkim civilima koji su morali da napuste svoje domove pred naletom islamskih militanata i potraže zaklon u zabačenim planinskim predjelima.
“Stradanje Jazida i drugih na planini Sindžar je posebno teško”, rekao je Ban novinarima, navodeći da je “situacija na toj planini veoma loša”, prenio je Rojters.
“Apelujem na međunarodnu zajednicu da učini više da bi im obezbjedila zaštitu koja im je potrebna”, istakao je generalni sekretar UN-a.
On je upozorio da iračke bezbjednosne snage ne treba da se upliću u političku krizu u toj zemlji, nastalu uslijed neslaganja oko imenovanja novog premijera.
“Od presudne je važnosti da se bezbjednosne snage uzdrže od uplitanja u politički proces”, rekao je Ban novinarima u sjedištu UN u Njujorku.
Odlazeći irački premijer Nuri Maliki izjavio je sinoć da odluka predsjednika da povjeri mandat Hajdaru Abadiju za formiranje nove vladu, a ne njemu, predstavlja ozbiljno kršenje ustava, ističući da je to učinjeno uz podršku SAD.
Maliki je optužio Vašington za mješanje, navodeći da su SAD “stale na stranu kršenja ustava”.
Ban je pozdravio imenovanje Abadija za novog premijera i pozvao ga da formira vladu nacionalnog jedinstva.
On je dodao da je napredovanje boraca Islamske države delom posljedica “manjka inkluzivnosti” kojeg je pokazala vlada na čelu sa Malikijem, u kojoj su većinu imali Šiiti, a što je pomoglo džihadistima.‚
Izvor/12.08.2014 | Tanjug
