Srpska pravoslavna crkva obeležava Novu godinu 14. januara po starom, julijanskom kalendaru, služenjem molebana, molitve za bogomblagoslovenu nastupajuću godinu. Osim Srpske Pravoslavne Crkve, stari, kalendar poštuju još i Ruska pravoslavna crkva, Jerusalimska pravoslavna crkva i monaška zajednica na Svetoj Gori. Stari kalendar je uz pomoć brojnih naučnika, od kojih je najpoznatiji Sozigen, doneo Julije Cezar 46 godina pre Hrista. Po mišljenju brojnih teologa, stari kalendar je mnogo pogodniji i tačniji za izračunavanje datuma Vaskrsa. Drugi problem za pravoslavne narode koji bi prihvatili novi kalendar je, što on može doneti i raskol u njihovim pomesnim pravoslavnim crkvama. Vernici Srpske pravoslavne crkve iz dijaspore sve češće traže da se dva najveća hrišćanska praznika Božić i Vaskrs praznuju zajedno sa rimokatolicima iz praktičnih razloga. Međutim, Srpska pravoslavna crkva ne može da prihvati novi kalendar plašeći se takođe, raskola. Za Crkvu pitanje kalendara nije teološko već naučno pitanje. Podsetimo, novi kalendar prihvaćen je u nekadašnjoj Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, 1919. godine a do tada je država kao i crkva koristila stari kalendar.
Prema narodnim običajima uoči Nove godine sprema se svečana večera, gde ukućani sa gostima, prijateljima i srodnicima uz veselje i pesmu čekaju ponoć. Tačno u ponoć, svi se ljube i jedni drugima čestitaju dolazak Nove godine sa željama za dug život, dobro zdravlje i uspeh u poslu. Na sam dan Nove godine odlazi se u Crkvu a posle se obavlja svečani ručak. Tog dana jede se glava božićne pečenice, a to je najčešće glava jagnjeta ili praseta, a domaćice mese novogodišnju česnicu “Vasilicu”. Takođe u nekim krajevi se priprema i popara. Pored Nove godine, koja je poznata i pod nazivom Mali Božić, 14. januara obeležavaju se još dva značajna praznika: Obrezanje Gospoda Isusa Hrista i Sveti Vasilije Veliki.
Obrezanje Gospoda i Boga i Spasa našega Isusa Hrista
U osmi dan po rođenju bi Mladenac božanski donesen u hram i obrezan shodno zakonu postojećem u Izrailju još od vremena Avramova. Tom prilikom nadedoše mu ime Isus kako je i blagovestio arhangel Gavril Presvetoj Devi. Starozavetno obrezanje predobražava novozavetno krštenje. Obrezanje Gospoda pokazuje, da je On primio na sebe istinsko telo ljudsko a ne prividno, kako su docnije učili o NJemu jeretici. Još je Gospod obrezan i za to što je hteo da ispuni sav zakon, koji je On sam dao kroz proroke i praoce. Ispunivši taj propis zakonski On ga je zamenio krštenjem u crkvi Svojoj. “Jer u Hristu Isusu niti što pomaže obrezanje ni neobrezanje, nego nova tvar” (Gal. 6, 15), objavljuje apostol. (U crkvenoj službi ovaj Gospodnji praznik nema ni predpraznistva ni popraznistva).
Sveti Vasilije Veliki arhiepiskop Kesarijski
Rođen u vreme cara Konstantina. Još kao nekršten učio se 15 godina u Atini filosofiji, retorici, astronomiji i svima ostalim svetskim naukama toga vremena. Školski drugovi su mu bili: Grigorije Bogoslov i Julijan, docniji car odstupnik. U zrelim godinama krstio se na reci Jordanu zajedno sa svojim bivšim učiteljem Evulom. Bio episkop Kesarije Kapadokijske blizu 10 godina, a završio svoj zemni život napuniv 50 godina od rođenja. Veliki pobornik Pravoslavlja, velika luča moralne čistote i revnosti verske, veliki bogoslovski um, veliki strojitelj i stub crkve Božje – Vasilije se punozaslužno naziva Velikim. U crkvenoj službi naziva se pčelom crkve Hristove, koja nosi med vernima i žaokom svojom bode jeretike. Sačuvana su mnogobrojna dela ovoga Oca Crkve, bogoslovska, apologetska, podvižnička i kanonska; isto tako i služba, nazvana po njegovom imenu. Ova služba služi se 10 puta u godini, i to: 1. januara, uoči Božića, uoči Bogojavljenja, u sve nedelje Časnog posta osim Cvetne, na Veliki Četvrtak i na Veliku Subotu. Mirno se upokoji sv. Vasilije 1. januara 379. god. i preseli u carstvo Hristovo.
Ti što zakon svetu i čoveku dade,
Ti, Zakonodavče, sam pod zakon stade,
Druge silom – Sebe dragovoljno – veza,
Zato osmog dana telom se obreza.
Ispunivši zakon ti ga smeni novim:
Obrezanje plotsko zameni duhovnim.
Da nečiste strasti režemo od sebe
I u duhu čistom da gledamo Tebe.
Volju tela duhom seći i tesniti,
Volju Tvoju, Spase, duhom ispuniti –
Tom se obrezanju sveci naučiše,
Svoj plameni primer nama ostaviše.
Vasilije divni, sličan sjajnoj luči.
Takvom obrezanju pokolenja uči.
Slava Vasiliju, Tvom velikom sluzi,
Velik, jer zbog Tebe smiri se i suzi.
Zato veći posta, i Veliki osta.
