UKRINICA, selo u opštini Teslić, 11 km sjeverozapadno od opštinskog centra, na 210–392 m n. v. Selo je razbijenog tipa sastavljeno od zaselaka Gradine, Galamića, Đurića i Draganića. U reljefu se ističu brda sa dosta blagih strana, najčešće pokrivena bukovim i hrastovim šumama. Selo se nalazi u slivu Male Ukrine (Ukrinice). Ime Ukrina objašnjava se njenim graničnim položajem (kraj, krajina – Ukrina). U Rusiji i Njemačkoj (na području Lužičkih Srba), postoje rijeke pod imenom Ukra sa značenjem granice. Istog korijena i značenja je i naziv države Ukrajine.
Praistorijsko nalazište Gradina smješteno je na uzvišenju iznad doline Male Ukrine. Datira se u kasno bronzano ili željezno doba. Na lokalitetu Krčevine očuvano je 5 stećaka u obliku sanduka iz kasnog srednjeg vijeka.
Selo „Donja Modriča ili Ukrinica“ popisano je u turskim katastarskim popisima iz 1570. i 1604. godine kao dio Gazi Husref-begovog vakufa u tešanjskoj nahiji. Imalo je 1570. godine 7 muslimanskih i 7 hrišćanskih kuća, a 1604. godine 15 muslimanskih i 10 hrišćanskih kuća. Mahale sela koje su zasebno popisane bile su Hljeb, Hrastuša i Osivica. Naziv sela „Donja Modriča“ se izgubio i danas je nepoznat kod stanovnika Ukrinice. Zadnjih vijekova sreću se nazivi Ukrnjica i Ukrinica.
Na svojevrsnom spomeničkom kompleksu na Đukića Brdu nalaze se spomenici palim partizanima i četnicima u Drugom svjetskom ratu (23) i palim u ratu 1992-1995. (18 boraca VRS i 2 civila).
Prema popisima u Ukrinici je bilo: 1879. godine – 317 stanovnika, 1885 – 360, 1895 – 393 i 1810 – 477; 192 – 511; 1948. godine – 845 stanovnika, 1953 – 1008, 1961 – 1216, 1971 – 1189, 1981 – 1249 i 1991. godine – 1159 stanovnika (Srba 1119, Jugoslovena 22, Hrvata 3, Bošnjaka 0, „ostalih i nepoznato“ 15). Ukriničani nisu zasebno popisani 1931. godine. Zadnjih decenija mnogo je stanovnika u potrazi za poslom i lagodnijim životom odselilo u Italiju i Sloveniju, te u Teslić. Procjenjuje se da selo ima oko 900 stanovnika (2013).
Porodice Nunić, Đukić, Kojić, Marković, Ignjić i dio porodice Jović slave krsnu slavu Đurđevdan; Bijelac, Ivanović, Jeremić, Papić i Đuričić – Nikoljdan; Galamić i Gogić – Stjepanjdan; Vuković i dio porodice Jović – Časne verige sv. apostola Petra; Kuzmanović – Lazarevu subotu; Smiljanić – Simoljdan.
Seoska „masla“ (molitva za rodnu godinu) su „Pokrižak“ (7 dana poslije Spasovdana). Seoski zbor se održava u prvu nedjelju po Ilini. „Čarojice“ (koledari), uoči Materica, karakterističan su običaj za Ukrinicu i okolna sela. Osnovna škola u Ukrinici je otvorena 1922. godine. Danas je područno odjeljenje OŠ „Jevrem Stanković“ iz Čečave.Stanovništvo se najviše bave ratarstvom i voćarstvom. Selo je uključeno u elektro-mrežu 1966. godine, a u telefonsku mrežu 2000. Asfaltiranje puta kroz selo započeto je 2000. godine, a završeno 2011. godine. Unapređenju ekološke svijesti i turizma služi Eko-oaza „Ukrinica“.
IZVORI: Opširni popis Bosanskog sandžaka, III, Sarajevo, 2000; Popisi: 1879, 1885, 1895, 1910, 1921, 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991.
LITERATURA: Milenko S. Filipović: Prilozi etnološkom poznavanju severoistočne Bosne, Sarajevo, 1969; Adem Handžić: „Gazi Husrev-begovi vakufi u tešanjskoj nahiji u XVI stoljeću“, Anali Gazi-Husrev-begove biblioteke, knjiga II-III, Sarajevo, 1974; Advan Hozić: Teslić u NOB, Teslić, 1985; Zorica Kuzmanović – Dejana Ristić: „Istraživanje gradine u Ukrinici“, Duh Srpske Usore, broj 10, Teslić, 2000; Boško N. Petrović: Tajne oko Tajna. Istorija-privreda-zanimljivosti-proza, Teslić, 2000; Boško N. Petrović: Bratoubilaštvo i paradoksi jednog teškog vremena, Teslić, 2003; Dragiša D. Vasić: „Školstvo teslićkog kraja 1918-1941“, Glasnik Udruženja arhivskih radnika Republike Srpske, broj 1, Banjaluka, 2009.
Dragiša D. Vasić
