VLAJIĆI, selo u opštini Teslić, na 250-569 m n. v. (Visoka glava), udaljeno 8 km od opštinskog središta. Selo se prostire na padinama Borja, najvećim dijelom u slivu Gomjenice, lijeve pritoke Velike Usore. Razbijenog je tipa, a zaseoci su Vujanović, Dolići, Bogdanići i Banja Vlajići. Atar sela je bogat šumama bukve, hrasta i bora. Brojni su izvori i potoci. Izvor termomineralne vode nije uređen, a narod ga koristi za primitivno liječenje.
Selo vjerovatno nosi ime po vlasima – srpskim stočarima iz Hercegovine, koji su naselili usorski kraj u XVI vijeku . U Drugom svjetskom ratu stradalo je 36 stanovnika Vlajića. U zaseoku Dolići hrvatsko-muslimanske ustaše i domobrani su 25. januara 1943. ubili 34 stanovnika, što je bio najmasovniji zločin u teslićkom kraju za vrijeme Drugog svjetskog rata. U ratu 1992-1995. poginulo je 8 boraca VRS. Godine 1879. Vlajići su popisani kao „Teslić Vlajići“ (dio velikog sela Teslića) sa 42 kuće i 331 stanovnikom (pravoslavnih 324 i muslimana 7).
Godine 1948. imali su 683 stanovnika; 1953. – 767; 1961. – 904; 1971. – 1032; 1981. – 956; 1991. – 839 stanovnika (810 Srba). U selu 2012. živi oko 200 domaćinstava. Đurđevdan slave porodice Vuković, Dolić, Đurđević, Nedić, Planinčević, Stanić, Sarić, Trifunović, Čančar; Nikoljdan – Đurić, Milinković, Nikolić; Simoljdan – Gojkić, Jovičić, Lukić, Mitrović; Časne verige – Bogdanić, Mihajlović i Petrović; Stefanjdan – Buzaković, Čelarević; Lučindan – Nesterović, Cigić; Petrovdan – Gavrić; Jovanjdan – Stević. Seoska „obljetina“ („masla“), poljska molitva za rodnu godinu, je na Duhovski ponedjeljak. Crkva Sv. Georgija, osveštana je 1997. godine. Crkveni zbor je prve nedjelje po Đurđevdanu. Crkva Sv. Dimitrija sagrađena je u Banji Vlajićima, a crkveni zbor je na Mitrovdan.
Spomenik poginulim borcima VRS podignut je kod petorazredne osnovne škole . Ta škola je otvorena 1947. godine i područno je odjeljenje OŠ „Ivo Andrić“ iz Đulića. Veći broj đaka nastavlja školovanje u Tesliću, a ostali u Đuliću. Stanovništvo se bavi poljoprivredom, a ima zaposlenih u teslićkim preduzećima i ustanovama. Vlajićana ima i na radu u Njemačkoj, Austriji, Tesliću. Elektrifikacija sela je izvedena 1966. godine. U godinama prije rata 1992-1995. uveden je telefon, asfaltiran put Gomjenica–Teslić (4,1 km), izgrađen vodovod. Asfaltiran je i put Đulić –Vujanović.
IZVORI: Popisi: 1879, 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991.
LITERATURA: Petar M. Bogunović: Iz usorskog kraja i okoline. Istorija-tradicija-značaj-položaj, Sarajevo, 1937; Advan Hozić: Teslić u NOB, Teslić, 1985; Boško N. Petrović: Bratoubilaštvo i paradoksi jednog teškog vremena, Teslić, 2003.
Dragiša D. Vasić
