Tim riječima je svojevremeno tek izabrani predsjednik Vlade Federacije BiH Nedžad Branković odgovorio na novinarsko pitanje o budućim odnosima dvije entitetske vlade.
Trebalo je to da bude formula efikasne i racionalne saradnje ne samo vlada Federacije i Republike Srpske kao sastavnica dejtonske BiH, već i princip kojim se trebalo rukovoditi u cjelokupnim odnosima u složenoj državnoj zajednici/država.
Entiteti su po svojoj ustavnoj poziciji suštinski države, jer prema Aneksu 4 Dejtonskog sporazuma koji je Ustav BiH, nedefinisanoj “Bosni i Hercegovini” pripadaju samo rijetke i taksativno nabrojane nadležnosti. Sve ostale državne nadležnosti pripadaju entitetima kao njihovo neotuđivo pravo koje samo oni mogu prenijeti na zajednički nivo BiH i to isključivo sporazumom o promjeni međunarodnog ugovora što jeste Aneks 4. Dakle, BiH je prema osnivačkom Dejtonskom sporazumu teritorija sa međunarodno priznatim granicama i članstvom u Ujedinjenim nacijama. Praktično sav unutrašnji suverenitet pripada entitetima sa cjelokupnim sistemom zakonodavne, izvršne i sudske vlasti, računajući vlastite vojske, policiju, carinu, specijalne veze sa drugim državama i mnogo čega drugog.
Entiteti su države koje su potpisnice svih 11 aneksa Dejtonskog sporazuma kao njegovih provedbenih dijelova. Promjena Aneksa 4 mora se odvijati prema Bečkoj konvenciji o pravu međunarodnih ugovora, koja u svom članu 1 određuje da se primjenjuje na države. Prema tumačenju Venecijanske komisije Savjeta Evrope, Bečka konvencija se primjenjuje na regulisanje odnosa između dva be-ha entiteta, jer su oni potpisnici aneksa koji su suštinski dio međunarodnog ugovora, za razliku od Dejtonskog sporazuma koji je i po svom zvaničnom nazivu samo “opšti” i “okvirni”, a ne i provedbeni. Entiteti imaju rezidualne nadležnosti, dok be-ha nivo ima samo one koje su mu Aneksom 4 izričito dodijeljene. Uostalom, isto tako je definisano Ustavom SAD kao uzorom za Ustav BiH, ali i njemačkim ustavom i britanskim skupom akata koji neki definišu Ustavom. Imajući to u vidu Savjet ministara koji nije vlada BiH, niti organ BiH, nego tek pomoćno tijelo Predsjedništva BiH, mogao bi u dobroj namjeri biti tek svjedok onoga što međusobno usaglase entiteti. Savjet ministara još bi mogao vršiti poslove sekretarijata i organizovati sastanke za koordinaciju. Naime, dotle može dobaciti njegovo pominjanje u Ustavu BiH.
Imajući u vidu dugogodišnju i očiglednu pristrasnost dijela sarajevske međunarodne zajednice, Republika Srpska je u cilju zaštite svojih legalnih i legitimnih prava izučila ustavne sisteme i praksu brojnih složenih i asimetričnih država u svijetu – Španije, Belgije, Njemačke, Kanade, Velike Britanije. Imali smo stručnu pomoć stranih pravnih i političkih konsultantskih firmi. Nema univerzalnih rješenja, već je ono što funkcioniše rezultat specifičnosti svake države, počev od nastanka, preko borbe njihovih “unitarista i separatista”, procesa decentralizacije i regionalizacije, ali i ustavnih odluka. Sigurno da to znamo bolje nego brzopleti Zvizdićevi diletanti, svesrdno potpomognuti istim takvim iz takozvanog Saveza za promjene, koji u Savjetu ministara po značaju imaju poziciju jedne, odnosno dvije nule. Znaju li šta o konferenciji ministara unutrašnjih poslova njemačkih zemalja, koja odluke donosi konsenzusom, ili za kanadski Mič Lejk amandman o posebnim pravima Kvebeka. Ne znaju za odluku Ustavnog suda Španije koji je još 1988. godine presudio da implementacija evropske politike ne smije narušiti unutrašnju raspodjelu nadležnosti između centralnih organa i regiona. U Briselu pri evropskim institucijama postoje delegacije pod nazivom Škotsko izvršno tijelo, Velška skupština i Izvršno tijelo Sjeverne Irske, koji imaju svoje komitete za evropske i spoljne poslove. Škotski parlament tako nadzire evropska pitanja i zakonodavstvo, sprovodi istrage i poziva na odgovornost ministre, pregovara sa predstavničkim tijelima Evropske unije, kao i sa britanskim parlamentom i Vladom. Generalitet Katalonije kao njena vlada učestvuje u španskim delegacijama, a u oblastima koje spadaju u isključivu nadležnost Katalonije može i predsjedavati tijelima Evropske unije. Generalitet je odgovoran za upravljanje evropskim fondovima u stvarima koje spadaju u nadležnost Katalonije. Osnovnim zakonom Njemačke, kako se zove njemački ustav, pokrajine (landovi) imaju pravo zaštite u odnosu na njemačku saveznu vladu, kada ona kao članica Savjeta ministara EU prihvata intervencije evropskog prava iz nadležnosti pokrajina. Njemačke pokrajine prema promjenama Osnovnog zakona iz 2006. godine, imaju pravo odstupanja od federalnog zakonodavstva u određenim oblastima (“nadležnost odstupanja”), čime je ojačana njihova pozicija. Principi kojima se rukovode odgovorne države u ustavnim promjenama i praksi mogu se definisati kao decentralizacija i asimetričnost.
Uz to treba imati u vidu da su sve navedene države ustavno daleko čvršće strukturisane kao države nego “Bosna i Hercegovina”, koja je nešto između konfederacije i blijede federacije.
U svu tu dugotrajnu priču navodnih evropskih integracija upleo se i popis stanovništva završen 2013. godine, ali bez objavljenih rezultata koji su jedan od uslova za kredibilnost aplikacije za članstvo koja zasad nije ništa više od komada papira koji je takav mogao biti davno poslan u Brisel i običnom poštom, bez prateće pompe. Tako su prema onome što je procurilo u javnost, Bošnjaci najbrojniji, ima ih procentualno više nego prije građanskog rata u BiH od 1992. do 1995. godine. Kako sad to ako se cijela svjetska javnost bombarduje pričama o genocidu i etničkom čišćenju muslimana Bošnjaka, kao posljedicu agresije Srba. Bošnjaci kao većinski narod imaju i najveću odgovornost za opstanak višenacionalne BiH. Stalno potvrđuju da je nemaju i idu stazama koje su rasturile Jugoslaviju jer rukovodstvo Srbije nije u dovoljnoj mjeri shvatalo težnje drugih republika. Jugoslavije nema.
Da ide putem koordinacije u koncipiranju politika i harmonizaciji prilikom donošenja entitetskih zakona, BiH bi imala šansu. Međutim, bošnjačko vođstvo čini suprotno od toga. Zaboravljaju da dejtonski Aneks 4 kao Ustav BiH nema nikakvu “klauzulu o vječnosti” kao njemački Ustav koji zabranjuje podjelu države, ili španski Ustav koji definiše “neraskidivo jedinstvo španske države”, što opet ne sprečava katalonski referendum o nezavisnosti.
NEZAVISNE
